Đầu năm 1995, Ủy ban UNESCO đã ghi tên Hạ Long vào Di sản tự nhiên thế giới. Vịnh Hạ Long, Đông giáp đảo Cái Bầu, cảng Cửa Ông, Tây giáp đảo Tuần Châu, một phần đảo Cát Bà, phía Nam là tuyến đảo chạy dài từ các đảo Ba Mùn, Phượng Hoàng, Hạ Mái đến các đảo Đầu Bê, Mái Nhà.
Hạ Long rộng khoảng 1.500km2, với trên 1.600 hòn đảo lớn nhỏ có tên. Nếu kể cả những đảo không tên, số lượng đảo lên tới trên 2.000. Dưới bàn tay sắp xếp thần kỳ của tạo hóa, đảo đá Hạ Long không chỉ tạo nên những tác phẩm điêu khắc hoành tráng mà còn là những công trình kiến trúc kỳ vĩ, mỹ lệ.
Đảo đá Hạ Long có muôn hình vạn trạng: có đảo đứng đơn độc giữa những luồng lạch như hòn Đũa, hòn Gà Chọi... hoặc dựa vào sườn một đảo khác lớn hơn như hòn Yên Ngựa, hòn Bướm... Có hòn bề thế bốn mặt nhẵn bóng, phẳng lỳ như hòn Âm, Đỉnh Hương... Có hòn càng lên cao càng sắc nhọn, trên đó các loài dây leo, cây dại, các loài thân gỗ như dổi, sầm, thông đá... phủ một màu xanh mượt. Vào mùa hạ, lớp dây leo, phong lan, cây dại đua nhau nở hoa, muôn hồng ngàn tía. Giữa trưa hè bỗng dưng gió đại dương ngừng thổi, cái nóng oi nồng trùm lên bãi bờ, ấy là lúc báo hiệu một trận mưa rào, hay một cơn bão dữ dằn đang xuất hiện đâu đó trên Thái Bình Dương. Mùa Thu mang đến cho Hạ Long những đêm trăng huyền diệu. Ánh trăng vàng chiếu xuống mặt vịnh. Mặt nước như được dát một lớp thủy ngân óng ánh. Dưới ánh trăng mờ ảo, đảo đá im lìm hiện lên trong cảnh tranh tối, tranh sáng. Đảo quen giờ trở nên xa lạ, huyền bí trong đêm trăng thu. Mùa Xuân về, khi rừng táo, rừng mơ quanh Vịnh nở trắng một góc trời, là lúc Hạ Long mở ra một thế giới huyền ảo. Hạ Long chập chờn trong làn sương mung lung. Thuyền đi trong sương, ta ngỡ như đi trong mây bồng bênh.
Trong hàng ngàn đảo đá với hình hài kỳ thú có biết bao hang động kỳ khu, mà mỗi hang, mỗi động đều mang đến cho du khách bao nỗi đam mê, sửng sốt trước vẻ đẹp do tạo hóa sinh thành. Dưới con mắt giàu tưởng tượng của du khách, các bức chạm nổi tự nhiên hiện lên với bao hình thù vừa quen thuộc, vừa xa lạ, vừa thật, vừa ảo... Đó là các hang Sửng Sốt, động Thiên Cung, động Hoa Cương, Tam Cung, hang Trinh Nữ...
Vịnh Hạ Long là nơi quần tụ những ngọn núi đá hình thù kỳ thú như hiện thân sự sống của những động vật khổng lồ từng ngự trị nơi đây hàng triệu năm, giờ đã hóa đá: Nơi này đôi gà chọi đang sải cánh chọi nhau (hòn Gà Chọi), nơi kia là nàng thiên nga đang bơi lội (hòn Thiên Nga), xa xa là chú ngựa chiến đang phi nước đại (hòn Yên Ngựa)... Vịnh Hạ Long không chỉ đẹp mà còn là kho báu vô tận về thủy hải sản. Biển Hạ Long có gần 1.000 loài cá, trong đó có 730 loài cá đã có tên và nổi tiếng thơm ngon là chim, thu, nụ, đé...
Ngọc trai Hạ Long là mặt hàng xuất khẩu có giá trị trên thế giới. Hạ Long vang vọng chiến công của cha ông thuở trước và con cháu hôm nay. Đây chính là nơi các triều đại Ngô Quyền, Lê Đại Hành, Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo... nối tiếp lập chiến công hiển hách. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, quân dân Hạ Long đã bắn rơi nhiều máy bay và bắt giặc lái Mỹ.
Vịnh Hạ Long có nhiều trũng biển kín đáo. Đáy vịnh khá sâu. Đó là những hải cảng thiên nhiên, đảm bảo cho tàu bè ẩn náu trong những lúc mưa bão, cũng là vị trí trọng yếu cho Hải quân Việt Nam lúc phòng thủ và tấn công. Hạ Long còn là vùng di chỉ văn hóa lâu đời của dân tộc. Cách nay hàng vạn năm, biển Hạ Long đã có con người sinh sống. Các nhà khảo cổ đã tìm thấy dấu tích của con người thời đại đồ đá cũ. Vì vậy Hạ Long lại được UNESCO công nhận Di sản thế giới lần thứ hai về địa chất vào năm 2000.