Văn Thánh Miếu, Vĩnh Long

10:44 | 23/02/2018

Trước kia tại Nam Bộ, việc thành lập các tỉnh chưa hoàn tất dưới triều Nguyễn thì quân Pháp kéo sang xâm lược, do đó dân ta chưa kịp xây dựng Khổng miếu ở các nơi. Dưới thời Tự Đức, toàn miền chỉ mới có Văn Thánh Miếu ở Bình Dương. Năm 1863, khi Pháp chiếm ba tỉnh miền Đông, Phan Thanh Giản được sự hưởng ứng của quan Lãnh Đề học Nguyễn Thông đã quy tụ học trò, các thân hào sĩ phu yêu nước, cùng nhân dân ba tỉnh Vĩnh Long - An Giang - Hà Tiên góp công góp của xây dựng Văn Thánh Miếu tại địa phận làng Long Hồ, tổng Long An, huyện Vĩnh Bình, tỉnh Vĩnh Long, nay thuộc khóm 3, phường 4, thị xã Vĩnh Long. Văn Thánh Miếu Vĩnh Long được khởi công xây dựng vào ngày 10-10-1864 (tức năm Giáp Tý, đời Tự Đức năm thứ 17) và hoàn thành vào cuối năm 1866 (tức năm Bính Dần, đời Tự Đức thứ 19).

Văn Thánh Miếu Vĩnh Long đã trải qua nhiều lần trùng tu, tôn tạo vào các năm 1903, 1965 và 1994. Tuy vậy, vẫn còn giữ nguyên được kiến trúc xưa. Vào Văn Thánh Miếu phải qua một cổng có cấu trúc “nhị mái, tam môn quan” với hai dãy hàng rào “thượng song hạ bảng”. Hai hàng cây sao cao vút thẳng tắp, tạo thành lối vào Văn Miếu, nơi thờ Đức Khổng Tử, vị tiên sư của nền Nho học thời phong kiến Trung Quốc. Trong miếu chính giữa thờ Khổng Tử, hai bên có Tứ Phối: Tông Thánh Tăng Tử, Án Thánh Mạnh Tử, Phục Thánh Nhân Tử và Thuật Thánh Tư Tử. Ngoài miếu có tả ban, hữu ban với hai bàn thờ Thất Thập Nhị Hiền.

Từ Văn Thánh Miếu nhìn ra, trên lối đi giữa hai hàng cây sao cao vút có bài trí ba bia đá: bia số 1 đựng năm 1867, một mặt khắc trước tác bằng chữ Hán của Phan Thanh Giản, bàn về việc xây Văn Miếu, mặt sau là danh sách những minh, bang, tổng xã có công kiến tạo Văn Miếu. Bia số 2, một mặt ghi sơ lược công lao trùng tu Văn Miếu của ông Tống Hữu Định, mặt sau là danh sách các vị làng Long Hồ có công phụng thờ tu bổ di tích từ năm 1915-1930. Bia số 3 đối diện với cổng Văn Miếu, dựng vào năm 1931, với bài văn và lời di chúc của bà Trương Thị Loan, người cúng hiến ruộng vườn cho Văn Miếu hữu sự chi dụng từ năm 1915. Bên trái cổng là lầu thơ được dựng năm 1867, là một Văn Xương Các. Tầng dưới có ba bàn thờ, chính giữa thờ chân dung Phan Thanh Giản cùng một bài vị “Gia Định xử sĩ Võ Tiên sinh” (tức cụ Võ Trường Toản), hai bàn hai bên thờ các vị quan đại thần có công xây dựng Văn Miếu như: Nguyễn Thông, Nguyễn Văn Nhã, Trương Trọng Tiên...


Cũ hơn Mới hơn