Đền Độc Cước tọa lạc trên đỉnh hòn Cổ Giải nằm trong dãy Trường Lệ, sát bờ biển, thuộc làng Trường Lộc, huyện Quảng Xương (nay là thị xã Sầm Sơn). Đền mang tên Độc Cước, có nghĩa là một chân. Về đền Độc Cước, có nhiều truyền thuyết. Sách “Thanh Hóa lỉnh chí” ghi: Ngày xưa có một vị thần giáng xuống ngọn Miết Cảnh (Cổ Giải), in dấu chân trái dài 1 trượng, rộng 5 tấc vào đá, dân địa phương bèn dựng miếu ngay trên núi để thờ. Lại có truyền thuyết nói rằng: sau một đêm mưa to gió lớn, nước dâng ngập đỉnh núi, sáng hôm sau dân làng thấy đỉnh núi in một dấu chân người khổng lồ và cho là dấu chân thần, bèn dựng miếu thờ, ngày rằm, mồng một hương hoa lên miếu cúng lễ. Chung quanh vị thần một chân mang tên Độc Cước này còn có nhiều truyền thuyết khác như: khi bà mẹ mang thai, nằm làm con đê chắn sóng, thì từ trong bụng bà mẹ, chui ra một cậu bé cực kỳ to lớn. Cậu bé vác đất đá đắp lên thi hài mẹ, biến vùng này thành núi Trường Lệ. Về sau cậu bé khổng lồ ra tay trừ giặc biển, hóa thành Thần Độc Cước. Lại có sách ghi: Thần họ Cao tên tự là Độc Cước, một vị thần sư thời Lý. Theo Cực truyện thì các thiền tăng chỉ đứng một chân để truyền giảng đạo rồi siêu hóa, dân lập đền thờ ở chỗ có dấu vết chân để lại. Cũng có truyền thuyết kể, có một chàng trai khổng lồ đã tự xé đôi thân mình để vừa đánh giặc quỷ biển ngoài khơi vừa để đánh giặc trong đất liền cứu dân làng. Tưởng nhớ công ơn chàng, người dân Sầm Sơn lập miếu thờ chàng ngay bên tảng đá có vết lõm dấu chân khổng lồ, tương truyền là bàn chân của chàng, và vì thế gọi là đền Độc Cước. Kiến trúc đền Độc Cước có hình chuôi vồ (chữ T), là kiểu kiến trúc phổ biến ở thế kỷ XII. Đền thờ thần Mặt Trăng mà hình ảnh là Thần Độc Cước. Đây là một hiện tượng hiếm thấy trong kiến trúc đình chùa Việt Nam (phổ biến thờ Thần Mặt Trời). Đáng chú ý trong đền có bức “Diệp Thượng”, còn gọi là “ván gió”, “cửa võng”. Bức chạm chia làm hai phần theo chiều ngang: trên lớn, dưới nhỏ, trên hai rồng chầu mặt trời, đuôi là phượng vũ. Trong đền có tượng Thần Độc Cước bằng gỗ chỉ có một tay, một chân. Chân tượng dựng vững chắc trên hòn đá tảng, tay tượng có cây búa ở tư thế đang vung về phía sau, lấy đà chém loài quỷ biển.