Hang đá nghệ thuật điêu khắc Phật giáo Vân Cương, Sơn Tây, Trung Quốc

14:12 | 28/02/2018

Hang đá Vân Cương nằm ở phía Nam chân núi Vũ Châu, cách thành phố Đại Đồng (tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc) 16km về phía Tây. Do có vị trí gần mây nên nó được gọi là Vân Cương.
Hang Vân Cương bắt đầu được đục khắc vào năm thứ hai Hưng An thời Bắc Ngụy (năm 453), hoàn thành vào năm 494, trước khi triều đình Bắc Ngụy dời đô đến Lạc Dương. Công trình tạc tượng kéo dài cho mãi đến giữa những năm Chính Quan (từ năm 520 đến năm 525) mới hoàn thành. Hang đá đục tạc theo sườn núi, dài khoảng 1km từ đông sang tây, nội dung phong phú, khí thế hoành tráng. Pho tượng cao nhất 17m, tượng nhỏ nhất chỉ vài cm. Các pho tượng Bồ tát, lực sĩ, Phi thiên rất sinh động và hoạt bát. Hang đá Vân Cương cùng với hang Mạc Cao Đôn Hoàng tỉnh Cam Túc và Hang đá Long Môn tỉnh Hà Nam được coi là ba hang đá lớn Trung Quốc, là một trong những kho tàng nghệ thuật khắc đá quý giá nổi tiếng trên thế giới.
Tạo hình của hang đá Vân Cương rất hùng vĩ và đa dạng, có thể coi là một công trình nghệ thuật khắc đá hàng đầu của thế kỷ thứ 5 Trung Quốc, và là kho báu nghệ thuật điêu khắc thời cổ. Căn cứ vào thời gian khai quật, có thể chia làm ba thời kỳ là: thời kỳ đầu, thời kỳ giữa và thời kỳ sau. Các tượng trong hang được điêu khắc vào các thời kỳ khác nhau thì phong cách tạo hình cũng khác nhau. Năm hang Đàn Diệu được tạc vào thời kỳ đầu có khí thế bàng bạc, phong cách hang mang vẻ chất phác, mộc mạc của khu vực miền Tây. Hang đá được tạc khắc vào thời kỳ giữa nổi tiếng bởi đường nét tỉ mỉ, trang phục của tượng sang trọng, thể hiện phong cách nghệ thuật phức tạp thay đổi khôn lường, hoành tráng lộng lẫy của thời Bắc Ngụy. Vào thời kỳ sau, quy mô của hang tuy nhỏ hẹp hơn, song các tượng người trong hang có thân hình nhỏ nhắn thanh tú, tỷ lệ cân đối, là tấm gương nghệ thuật hang đá và là nguồn gốc hình tượng “gầy guộc thanh tú” của các tượng trong hang đá miền Bắc Trung Quốc. Ngoài ra, trong hang đá còn giữ lại các pho tượng có các động tác ca múa đàn hát, đóng kịch diễn xiếc, thể hiện lưu hành tư tưởng Phật giáo và phản ánh đời sống xã hội của thời Bắc Ngụy.
Hình tượng của các nhân vật trong hang đá Vân Cương đã ghi lại vết tích lịch sử của nghệ thuật Phật giáo Ấn Độ và Trung Á, phát triển thành nghệ thuật Phật giáo Trung Quốc, phản ánh quá trình nghệ thuật tạc tượng Phật giáo Trung Quốc. Nhiều phong cách tạo hình của nghệ thuật Phật giáo trong hang Vân Cương đã có sự hoà nhập và hội tụ chưa từng có, do vậy mà hình thành “mô thức Vân Cương” và trở thành bước ngoặt phát triển nghệ thuật Phật giáo Trung Quốc. Các tượng đá trong hang Mạc Cao Đôn Hoàng và hang đá Long Môn của thời Bắc Ngụy đều chịu ảnh hưởng khác nhau của hang đá Vân Cương...


Cũ hơn Mới hơn